Ziemie Morawskie

Morawy (czes. Morava, łac. Moravia, niem. Mähren) – kraina historyczna we wschodniej części Czech, jedna z trzech krain (obok Czech i Śląska Czeskiego) wchodzących w skład tego państwa. Północne fragmenty Moraw leżą na terenie Polski (Kietrz, Baborów) – były to dawne enklawy morawskie na obszarze Śląska, powstałe w wyniku włączenia do Śląska większości terytoriów dawnego morawskiego księstwa opawskiego (który to około dwustuletni proces zakończył się w 1613 r.)…

Herb Moraw

Obszar Moraw w zasadzie pokrywa się z obszarem zlewni rzeki Morawy. Na północy granice Moraw stanowi grzbiet Sudetów Wschodnich (najwyższy szczyt Moraw: Pradziad) – Jesioników i Gór Odrzańskich, od wschodu – karpackie pasma Jaworników i Białych Karpat, od południa – Obniżenie Południowomorawskie, od zachodu – Wyżyna Czesko-Morawska. Morawy graniczą od północy ze Śląskiem, od zachodu z Czechami, od południa z Dolną Austrią, od wschodu ze Słowacją. Na terenie dawnego Śląska Austriackiego (dzisiaj tworzącego większą część czeskiego Śląska) znajdowały się liczne enklawy morawskie^[1]. Podczas wymiany terytoriów w 1958 r. pomiędzy Polską a Czechosłowacją niewielkie fragmenty ziem, należące niegdyś do tych enklaw przyłączono do Polski.Wcześniej, bo po wojnach śląskich, jedną z enklaw morawskich (Kietrz) przyłączono do Prus i w ten sposób od 1945 znalazła się w granicach Polski

Godło Moraw

Morawy, Morava, kraina historyczna w Czechach, położona w dorzeczu rzeki Morawy. Główne miasta (1990): Brno (391 tys.), Ostrawa (331 tys.), Ołomuniec (107 tys.). Dobrze rozwinięte rolnictwo i przemysł.

obszar – 26 300 km²

liczba ludności – 4,2 mil. mieszkańców

Historia

W starożytności zamieszkiwana przez plemiona celtyckie (Celtowie), na początku n.e. przez germańskich Kwadów, od VI w. przez Słowian.

W początku IX w. powstało Państwo Wielkomorawskie. Najstarsze państwo Słowian. Po 863 miejsce działalności misji Cyryla i Metodego, szerzącej chrześcijaństwo.

W X-XV w. teren rywalizacji węgierskiej, czeskiej i polskiej, m.in. w 1003 opanowane przez Bolesława Chrobrego. 1349-1411 należały do bocznej linii Luksemburgów. 1469-1490 opanowane przez Macieja Korwina. Od XVI w. losy Moraw związały się z austriacką linią dynastii Habsburgów.

Od 1526 rządzone przez władców z dynastii habsburskiej pozostawały w granicach Czech, następnie stanowiły wydzielony kraj w obrębie Austrii, ostatecznie odrębny kraj autonomiczny Austrii (od 1849). Po I wojnie światowej weszły w skład Czechosłowacji (od 1918), od 1993 w granicach Czech.

Na pocz. lat 90 XX wieku spore wpływy polityczne mieli separatyści morawscy, którzy wzięli sobie do serca słowa ówczesnego prezydenta Havla, by „wzięli swoje sprawy w swoje ręce”. W parlamencie znalazła się partia pod nazwą Ruch na Rzecz Samorządności Moraw, w której az roiło się od byłych działaczy panstwowej administracji i komunistów. Z biegiem czasu wpływy „morawskiej” partii politycznej małały, w p-artii dochodziło do rozłamów, na jej miejscu Powstała Morawska Partia Narodowa, zupełnie marginalna partyjka.

Lecz nie bez znaczenia jest to, iż w oficjalnych spisach ludnośći sporo obywateli Morawy zadeklarowało swoja narodowość jako morawską.

Istnieje niewątpliwie coś takiego jak tożsamość morawska, ba i kultura morawska, która w przeciwieństwie do tej czeskiej (Czechy właściwe – Bohemia) jest bardziej duchowa, głębsza, bliższa mistyce. Lecz Morawianie mówią po czesku (ich czeszczyzna jest poprawniejsza i czystsza od tej stosowanej w Czechach właściwych – Bohemii. Natychmiast „słychać”, iż mówca pochodzi z Moraw.) i zazwyczaj swoja narodowość określają jako czeską. Zawsze jednak podkreślają, iż pochodzą z Moraw.

W czasach istnienia państwa czechosłowackiego można było zaobserwować zjawisko wzajemnej wrogości (lub przynajmniej niechęci) pomiędzy Czechami i Słowakami – Morawianie, którzy byli niejako pomiędzy – byli w sumie lubiani przez jednych i drugich.

Typowe dla Moraw – wino, śłiwowica, piosenki ludowe (w tonacji moll, muzyka cymbalowa), po dziś dzień w niektórych wioskach podczas uroczystości kościelnych lub świeckich nawet młodzież chodzi w strojach ludowych.

Na Morawach ma także mocniejszą pozycję kościół katolicki.

Czesi (ci z Bohemii) patrzą na obywateli Moraw z pewną dozą pobłażliwości, ale w głębi serca czuja szacunek a nawet respekt do starszej kultury. Panuje przekonanie, iż ludzie na Morawach mają „dobre serce”.
Morawianie są inni niż Czesi. Wynika to według internetowego wydania gazety MF Dnes (6.1. 04 www.idnes.cz) y badań, które opublikowała według danych ośrodka badania opinii publicznej CVVM. Ośrodek twierdzi, iż ludzie z regionów morawskich są dumni ze swego miejsca gdzie żyją i skąd pochodzą i że pod tym względem odróżniają się od obywateli Bohemii (Czech właściwych). Badacz z CVVM Daniel Kunštát sądzi, iż przyczyn takiej postawy należy szukać w tym, że „Morawy rozwijały się niezależnie na Czechach. W tej dumie tak trochę czuć określanie się wobec obcych Czechów”… „Jest oczywiste, iż Morawianie są bardziej związani ze swoim regionem. Także dlatego, że jest tu żywa religia przez co też tradycje.”

Wielkomorawskie Państwo
(w czeskich podręcznikach jest mowa o Rzeszy Wielkomorawskiej)

Wielkomorawskie Państwo, wczesnosłowiańskie państwo z centrum w dorzeczu Morawy, dolnego Wagu i Nitry. Do końca IX w. objęło również tereny nad Balatonem, Czechy, Łużyce, zapewne także Śląsk i państwo Wiślan.

Władzę w Państwie Wielkomorawskim sprawowała lokalna dynastia założona przez Mojmira I (panował do 846), pozostającego pod wpływem państwa wschodniofrankijskiego (831 przyjął chrzest). Jego następca – Rościsław (panował 846-870) dążył do zrzucenia zwierzchnictwa niemieckiego, odparł kilka najazdów Ludwika Niemca. W celu osłabienia wpływów kleru niemieckiego, w 863 sprowadził z Bizancjum misjonarzy Cyryla i Metodego, którzy szerzyli chrześcijaństwo w obrządku słowiańskim.

Okrzepłe za panowania Świętopełka I Państwo Wielkomorawskie prowadziło w 2. połowie IX w. ekspansję na tereny sąsiednie, podporządkowując sobie plemiona czeskie, Górny Śląsk, Panonię oraz prawdopodobnie kraj Wiślan. Pod koniec IX w. nastąpił rozpad Państwa Wielkomorawskiego, któremu ostateczny cios zadały najazdy węgierskie (początek X w.).

Flaga Moraw